Šta je diplopija?
Diplopija predstavlja poremećaj vida koji se manifestuje tako što osoba vidi duple slike. Reč diplopia je grčkog porekla, sastoji se od reči diplous znači duplo i ops što značioko. Često predstavlja prvu manifestaciju mnogih sistemskih poremećaja, pogotovu mišićnih ili neuroloških bolesti.
Jasan vid omogućavaju rožnjača (providni deo oka koji prima najveću količinu dolazne svetlosti), očno sočivo (nalazi se iza zenice i preko njega svjetlost dopire do mrežnjače oka, očni mišići (pokreću oko u odgovarajući položaj), vidni živac (prenosi vizuelne informacije od oka do mozga gde se one obrađuju).
Ukoliko dođe do poremećaja u bilo kom od navedenih delova oka mogu nastati duple slike.
Uzrok nastanka diplopije
Poremećaji u razvoju binokularnog vida nastaju u prvim godinama života. U zrelom životnom dobu, kada je binokularni vid razvijen i utvrđen, svi poremećaji u funkciji očnih mišića mogu da dovedu do neprijatnih dvostrukih slika, ali nikako i do senzornih promena.
Uzroci koji mogu izazvati duple slike su povrede rožnjače, dužice, sočiva ili patološke promene na mrežnjači, razrokost uzrokovana paralizom očnih mišića. Duple slike se mogu javiti kod histeričnih osoba, osoba sa jakim migrenoznim glavoboljama, neurološkim oboljenjima, miastenijom gravis i dr.
Uzroci ovog očnog poremećaja su vezani za poremećaj živca i mišića koji određuju položaj oka. Normalno su svi nervi i mišići u međusobnoj ravnoteži, pa jedno oko u potpunosti prati drugo u svim pravcima pogleda.
Duple slike mogu biti izazvane upotrebom akohola kod premorenosti ili kod lakšeg potresa mozga. U nekim slučajevima, uzrok mogu biti neka patološka stanja u mozgu ili u očnoj duplji, koja utiču na nerve koji prenose impulse iz moždanih jedara do mišića pokretača očne jabučice. Tako upale moždanih opni, krvarenja, tumori i povrede mozga mogu dovesti do paraliza određenih nerava. Povrede, upale i tumori u očnoj duplji mogu menjati poziciju i pripoje očnih mišića. Neke bolesti endokrinih žlezda mogu uticati na pokretljivost očnih mišića, kao što su dijabetes, bolesti štitne žlijezde itd. Miastenija gravis je oboljenje mišića koje se ispoljava u njihovoj slabosti i pojavi duplih slika tokom dana.
Simptomi koji se mogu javiti kod diplopije
Simptomi koji se mogu javiti kod diplopije su sledeći:
- Glavobolja
- Mučnina
- Bol pri pokretanju jednog ili oba oka
- Spušteni očni kapci
- “Lijeno oko” – kada jedno oko fiksira pravo, a drugo ide ka spolja ili unutra
Klinička slika
Dvostruko gledanje može biti konstantno ili intermitentno, pri gledanju na blizinu ili na daljinu, gledanjem na jedno oko (monoolukalarno) ili sa oba (binokularno). Binokularne duple slike se koriguju zatvaranjem jednog oka, dok se kod monookularnih duplih slika i zatvaranjem jednog oka i dalje vide duple slike. Duple slike su neprijatne i organizam se bori protiv njih na dva načina: neutralizacijom i abnormalnom retinalnom korespodencijom.
Neutralizacija se sastoji u tome što lik skrenutog oka ne stiže do centralnog nervnog sistema, a anormalna retinalna korespodencija gde se postiže lažna simultana percepcija.
Liječenje
Duple slike se leče zavisno od uzroka. Zatvaranje jednog oka pomaže u smanjenju konfuzije zbog duplog vida.Etiološka terapija zavisi od osnovnog oboljenja koje je dovelo do duplih slika. Zbog velikog broja bolesti i stanja koja mogu uzrokovati duple slike obavezan je pregled oftalmologa i neurologa, a po potrebi se rade CT (skener) i NMR (nuklearna magnetna rezonanca).
Kod dece je teže otkriti simptome duplih slika jer deca obično ne mogu opisati šta se događa i kakvu sliku vide. Prve promene primećuju roditelji tako što vide da dete škilji, rukom pokriva jedno oko, okreće glavu i gleda u stranu.
Oftalmološkim pregledom i dodatnim funkcionalnim ispitivanjima vida kao što je polje duplih slika i Hesse – Lankaster test može se otkriti uzrok i na vreme otpočeti sa lečenjem. Ako duple slike traju dugo mozak vrlo često potisne jednu od njih, što nije dobar znak. Pacijent se manje žali na pojavu duplih slika, ali na ovaj način može da se zamaskira teži zdravstveni problem. Ako duple slike traju dugo ili ako se često ponavljaju razlog za njih može biti mnogo ozbiljniji. Neka stanja koja dovode do duplih slika je nemoguće ili jako teško rešiti.